Szybkowar - nowoczesny sposób na szybkie i zdrowe gotowanie

Historia szybkiego gotowania...

Denic Papin, ojciec szybkowaru

Być może zaskakujący wyda się fakt, iż początki szybkowaru sięgają roku 1679. Wtedy właśnie francuski fizyk i wynalazca, Denis Papin, skonstruował pierwszy szczelny garnek, zaopatrzony w zawór bezpieczeństwa, w którym podczas gotowania wytwarzało się wysokie ciśnienie. Prawdopodobnie uczony nie przewidział, jak epokowego odkrycia dokonał. Garnek ten bowiem, nazwany przez wynalazcę "zmiękczaczem kości", stał się nie tylko pierwowzorem kuchennego szybkowaru, ale także autoklawu - urządzenia służącego m.in. do sterylizacji narzędzi chirurgicznych i leków.

Co więcej, prace nad tym wynalazkiem doprowadziły Papina do skonstruowania silnika parowego, napędzanego wydobywającą się pod ciśnieniem parą. Kto by pomyślał, że od szybkowaru tak blisko do statku parowego! Dość szybko innowacyjny pomysł Papina zyskał powszechną akceptację, a garnki ciśnieniowe, zwane przez długi czas "kociołkami Papina", zagościły na stałe w kuchniach na całym świecie.

Jak działa szybkowar?

Hermetyczne gotowanie

Zasada działania szybkowaru dla wielu jest dość tajemnicza. Przeciętna wiedza ogranicza się do tego, iż gotowanie w takim garnku zachodzi w środowisku o podwyższonym ciśnieniu. Na czym dokładnie polega proces gotowania w szybkowarze?

Dzięki hermetyczności naczynia, para wodna powstająca na skutek podgrzewania wody, powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz garnka do 1,6 - 2 atmosfer. Ciśnienie takie zwiększa temperaturę wrzenia wody do 112-120°C. Tu właśnie tkwi cała tajemnica szybkości gotowania. Dla porównania, w warunkach wysokogórskich, gdzie przy obniżonym ciśnieniu temperatura wrzenia wody wynosi ok 80-90°C, ugotowanie ziemniaków może trwać nawet kilka godzin, podczas gdy w szybkowarze - 6 minut!

Konstrukcja szybkowaru

Całkowitą szczelność szybkowaru zapewnia jego wyjątkowa konstrukcja. Pokrywa garnka, wyposażona w specjalną uszczelkę, domykana jest za pomocą zazębień bądź docisku. Podczas gotowania, pod wpływem napierającej na nią od wewnątrz pary, ściśle przylega do kołnierza garnka, zapewniając doskonałą hermetyczność naczynia. Jednak gdyby nie istniała możliwość ujścia nadmiaru pary, w garnku po chwili powstałoby ciśnienie tak wielkie, że doprowadziłoby do jego rozerwania.

Dlatego każdy szybkowar posiada regulujący zawór, przez który para wydostaje się na zewnątrz. Przeważnie przybiera on formę metalowej sztabki blokującej otwór ujścia pary, umieszczonej w obudowie na pokrywie szybkowaru. Po przekroczeniu określonej wartości ciśnienia, sztabka unoszona jest przez nie do góry, odblokowując otwór, przez który wydobywa się nadmiar pary. Gdy ciśnienie wewnątrz odpowiednio się obniży, otwór jest ponownie blokowany przez sztabkę. W ten sposób w garnku utrzymywana jest stała wartość ciśnienia, dlatego też cały proces gotowania przebiega równomiernie. 

Szybko, zdrowo i wygodnie. Zalety gotowania w szybkowarze

Zawrotna szybkość gotowania

Konsekwencją hermetyczności szybkowarów jest przede wszystkim szybkość procesu gotowania. Jego czas skrócony może zostać nawet o 70%! Dzięki temu przygotowywane produkty spożywcze, krócej poddane działalności wysokiej temperatury i wody, zachowują cenne mikroelementy i witaminy, które nie są wymywane, tak jak w długotrwałym procesie gotowania w zwykłym garnku. Co szczególnie ważne w przypadku gotowania warzyw - zmianie nie ulega także kolor produktów żywnościowych.

Szczelność szybkowaru pozwala także uzyskać pełnię smaku i aromatu potraw. Podczas gotowania w zwykłym garnku, wraz z parą wodną ulatnia się wiele substancji smakowych i aromatycznych. Szybkowar natomiast, odprowadzając tylko niewielkie ilości pary, zatrzymuje wraz z nią wszelkie substancje, odpowiedzialne za wartości smakowe naszych potraw.

Oszczędność energii... i aromatów

Nie bez znaczenia jest także oszczędność energii, sięgająca nawet 50%, na jaką pozwala nam gotowanie w szybkowarze. Proces gotowania nie tylko bowiem trwa dużo krócej, ale wymaga mniejszego dopływu energii, ponieważ garnek nie traci ciepła przez niepotrzebny odpływ pary. Ponadto, gotując w szybkowarze, uchronić możemy zarówno kuchnię jak i całe mieszkanie od nagromadzenia nieprzyjemnych zapachów kuchennych, powstających np. podczas gotowania fasoli czy kapusty.

Używając szybkowarów, zapomnieć możemy także, co to jest przypalona potrawa. Przypalenie po prostu w tym wypadku nie jest możliwe, ponieważ w naczyniu zawsze znajduje się woda. Dzięki temu taki typ naczyń nie nastręcza żadnych problemów przy czyszczeniu. 

Tajniki gotowania w szybkowarze

Jak przystało na każdą sztukę, także sztuka gotowania w szybkowarze wymaga znajomości pewnych reguł. W naczyniu przez cały czas znajdować się powinien płyn, dlatego trzeba pamiętać, by nalać jego odpowiednią ilość. Obecnie szybkowary pozwalają nam przyrządzać potrawy na dwa sposoby:

1. gotowanie i duszenie w wodzie lub bulionie
2. gotowanie na parze dzięki specjalnym wkładom

Ważna jest ilość wody!

W pierwszym przypadku, gdy gotujemy lub dusimy potrawy, ilość wody lub bulionu nie powinna być mniejsza niż dwie szklanki i nie większa niż 2/3 objętości garnka. Do gotowania na parze należy natomiast wlać około 6 szklanek wody. Gdy przyrządzamy produkty, które pęcznieją podczas gotowania, garnek napełniony powinien być tylko do połowy. Aby uniknąć rozgotowania, konieczne jest precyzyjne odmierzenie czasu, dlatego warto jest mieć zawsze pod ręką minutnik.

Szczególną uwagę zachować trzeba podczas otwierania pokrywy. Nie można jej zdjąć od razu, lecz po skończeniu gotowania trzeba upuścić nagromadzoną w środku parę, by ciśnienie wewnątrz i na zewnątrz garnka zostało wyrównane.

Co przyrządzić w szybkowarze?

Wielu nowych użytkowników tego typu garnków zastanawia się często, do czego wykorzystać swój nabytek. Otóż praktycznie do wszystkiego! Szybkowary najlepiej sprawdzają się w gotowaniu warzyw i mięs. Równie dobrze mogą służyć do przyrządzania zup czy gulaszu.

Kilka przykładów? Żeberka w sosie grzybowym - 10 minut, ryba na parze - 6 minut, rosół wołowy - 20 minut, gołąbki - 25 minut, szparagi - 5 minut, kaczka z brzoskwiniami - 30 minut. Zakres wykorzystania takiego naczynia jest właściwie nieograniczony! 

W królestwie doskonałych szybkowarów

Różnego rodzaju produkty spożywcze, dla osiągnięcia optymalnych właściwości smakowych, wymagają nieco innej temperatury gotowania. Dobry, nowoczesny szybkowar wyposażony jest we wskaźnik, informujący o trybie gotowania: łagodnym lub szybkim. W taki wskaźnik jest wyposażony np. szybkowar Perfect Pro marki WMF, a także szybkowar Vitavit Eidtion marki Fissler.

Szybkowary Fissler

Szybkowary z serii Vitavit Premium, oprócz trybu gotowania łagodnego i szybkiego, oferuje nam również funkcję gotowania parowego. W garnku nie powstaje wtedy nadciśnienie, dlatego bez problemu można zdjąć pokrywę w trakcie gotowania, by zamieszać potrawę czy dodać przyprawy. 

Firma Fissler zadbała nie tylko o funkcjonalność i najwyższą jakość swoich szybkowarów, ale także o ich elegancki design. Wykonane z polerowanej stali nierdzewnej i tworzyw sztucznych, zachwycają nowoczesnymi liniami i opływowymi kształtami. Dopracowane w każdym szczególe garnki, pokrywy, uchwyty i wskaźniki sprawiają, że szybkowary Fissler mogą poszczycić się mianem gwiazd w swojej kategorii. Dostrzegły to najwyższe autorytety w dziedzinie designu, przyznając szybkowarom z serii Vitavit Premium i Vitavit Comfort prestiżową nagrodę Red Dot Award w kategorii Product Design 2009. Jury doceniło nowatorskie podejście do wzornictwa i uwzględnienie w projekcie zasad współczesnej ergonomii. Werdykt został tak uargumentowany:

"Szybkowary tej serii wyznaczają nowe standardy w designie i łatwości użytkowania. (.) Ich nowoczesny, zredukowany styl adaptuje typowe dla tego typu naczyń elementy, jak główny zawór regulujący i interpretuje je w nowatorski sposób. Chyba nic więcej nie trzeba już dodawać".

Szybkowary Silit

Kolorowy Silargan

Z szybkowarami marki Fissler konkurować mogą te marki Silit. Seria Sicomatic również wyróżniona została nagrodą Red Dot Award w 2003 roku. Garnki z tej kolekcji to połączenie najnowocześniejszych technologii i doskonałego wzornictwa, zaskakujące żywymi barwami o fantazyjnych nazwach: Lemon Green, Energy Red, Wild Orange czy Crazy Yellow. Jak możliwe stało się nadanie naczyniom tych wszystkich kolorów tęczy? Otóż tajemnica tkwi w materiale, z jakiego zostały wykonane. Jest to połączenie ceramiki i stali o nazwie Silargan - znak rozpoznawczy marki Silit. Dzięki składnikowi ceramicznemu możliwe stało się stworzenie garnków o żywych, trwałych barwach.

Silargan, zachowując podstawowe zalety stali nierdzewnej, posiada dodatkowo wyjątkowe właściwości antybakteryjne. Odpowiedzialny jest za to faktor ochronny Anti-bacteria, który hamuje proces rozmnażania się bakterii. Tworzywo to nie zawiera domieszki niklu, dzięki czemu naczynia z Silarganu mogą być używane nawet przez alergików. Jest to także materiał o wysokiej wytrzymałości, odporny na zarysowania i obicia. Ceramiczna powierzchnia charakteryzuje się fenomenalną gładkością, dlatego też nie wpływa na smak potraw, a jej czyszczenie jest banalnie proste.