Savoir-vivre przy stole. Jak elegancko spożywać posiłki?

Savoir-vivre przy stole – ogólne zasady

Należyte...

zachowanie przy stole polega na estetyce spożywania posiłku oraz przestrzeganiu pewnych, ogólnie przyjętych norm. Poznaj ogólne zasady savoir-vivre obowiązujące przy stole. 

• W trakcie jedzenia lewą rękę trzymamy na krawędzi stołu, z lewej strony talerza, w prawej natomiast trzymamy łyżkę lub widelec, podnosimy ją do ust, nie opierając przy tym łokcia o stół. W czasie jedzenia nie pochylamy się nad talerzem, tylko utrzymujemy prostą postawę ciała.
• Potrawy należy spożywać powoli. Nie wolno wkładać do ust zbyt dużych kęsów czy nabierać na łyżkę do zupy zbyt dużej ilości tej potrawy. Niedopuszczalne jest także zbyt głośne spożywanie jedzenia.
• Zgodnie z zasadami savoir-vivre w czasie posiłku nie powinniśmy wstawać od stołu. Jeśli chcemy sięgnąć po potrawę czy pieczywo stojące daleko od nas, powinniśmy poprosić o pomoc naszego sąsiada. Pamiętajmy też, że nie wolno sięgać ręką przed kimś ani podawać innej osobie półmiska przed sąsiadem. W takim wypadku należy daną osobę przeprosić, podać półmisek za jego plecami lub poprosić go o dalsze podanie naczynia.
• Nakładając potrawę z półmiska ,trzeba wziąć pierwszy kawałek z brzegu. Szukanie po całym półmisku odpowiedniego dla nas kawałka, dotykając przy tym innych kęsów, jest niezgodne z zasadami savoir-vivre. Pamiętajmy również, że niedopuszczalne jest nakładanie potrawy z półmiska swoim widelcem, łyżką czy nożem.
• Nasz talerz przez cały czas spożywania posiłku powinien stać na swoim miejscu. Nie wolno podnosić go do ust, a także przybliżać do półmiska czy misy do serwowania. W takim wypadku to półmisek należy zbliżyć do talerza.
• Na znajdującą się na naszym talerzu potrawę nie wolno dmuchać. Jeśli jest ona zbyt gorąca, należy chwilę odczekać, aż ostygnie. 
• Jeżeli znajdziemy w potrawie jakiś nieapetyczny kawałek, np. tłuszcz lub chrząstkę, należy go dyskretnie odsunąć na brzeg talerza w taki sposób, by nikt tego nie dostrzegł.
• Głośne jedzenie czy mlaskanie jest odczytywane jako mało kulturalne w naszym kręgu kulturowym, ale warto pamiętać, że to co jest postrzegane jako złamanie zasad savoir-vivre'u w jednym kraju, gdzie indziej może być jak najbardziej zgodne z etykietą zachowania przy stole.

Jak posługiwać się sztućcami? Co oznacza ułożenie sztućców na talerzu?

Poniżej prezentujemy kilka zasad dotyczących posługiwania się sztućcami podczas spożywania posiłku.

• Łyżki i widelce to sztućce służące do nakładania potraw i wkładania kęsów do ust, z kolei noże służą do krojenia potraw, ale też do pomocy w nabieraniu dania na widelec.
• Spożywając potrawę, sztućce należy trzymać w ręku dość wysoko, a nie przy samej nasadzie ostrza w przypadku noża, czy „główek” w przypadku łyżki i widelca.
• Podnosząc łyżkę czy widelec do ust, trzeba chwycić go pierwszymi trzema palcami ręki, dwa ostatnie palce trzymamy równolegle lub skurczone – nie należy wyginać ich ku górze. 
• Co do zasady potrawy mączne, jarzyny, kasze oraz mięsa siekane należy spożywać samym widelcem. Inne mięsa kroimy nożem, trzymając go w prawym ręku.
• Nie wolno bawić się sztućcami oraz wymachiwać nimi w trakcie jedzenia czy rozmowy.
• Raz wziętych ze stołu sztućców nie możemy ponownie odłożyć w to samo miejsce. Nie wolno ich również opierać o stół. Raz użyte sztućce zawsze należy odkładać na swój talerz.
• Z kolei łyżeczka do kawy i herbaty zawsze powinna znajdować się na spodku, niezależnie od tego czy do filiżanki został nalany już napój, czy jeszcze nie. Pozostawienie łyżeczki w filiżance lub oparcie jej o spodek jest sprzeczne z zasadami savoir-vivre. 

Dzięki odpowiedniemu ułożeniu sztućców na talerzu możemy poinformować gospodarza, np. o tym, że skończyliśmy już posiłek lub prosimy o dokładkę. Poniżej przedstawiamy ogólnie przyjęte zasady dotyczące układania sztućców na talerzu i ich znaczenie.

• Jestem gotowy do rozpoczęcia posiłku – obok talerza znajduje się cały komplet sztućców - po prawej stronie nóż z ostrzem skierowanym w stronę talerza, a z lewej - widelec skierowany ku górze i zwykle także łyżka do zupy.
• Przerwa w jedzeniu –widelec kładziemy na talerzu, na godzinę ósmą, a nóż na godzinę czwartą. Przy takim ułożeniu zęby widelca nie mogą stykać się z ostrzem noża.
• Proszę o podanie kolejnego dania – należy skrzyżować nóż z widelcem na środku talerza.
• Było pyszne – sztućce kładziemy poziomo na talerzu w taki sposób, by zęby widelca i ostrze noża były skierowane w prawą stronę.
• Nie smakowało mi – taki komunikat przekażemy za pomocą sztućców, wtykając ostrze noża między zęby widelca. Tak przygotowane sztućce kładziemy na talerzu, układając odpowiednio ich rączki na godzinę piątą i siódmą.
• Ułożenie sztućców po posiłku – po skończonym posiłku kładziemy sztućce w taki sposób, by ich rączki wskazywały godzinę 5:20. 

Etykieta przy stole – jak jeść poszczególne dania?

Skoro poznaliśmy już ogólne zasady dotyczące zachowania się przy stole oraz wiemy w jaki sposób posługiwać się sztućcami, najwyższy czas, by dowiedzieć się, jak spożywać poszczególne rodzaje potraw.

1. Zupy

Jeśli chodzi o jedzenie zupy – istnieją dwie szkoły mówiące o tym, w jaki sposób spożywać tę potrawę. Jedna z nich głosi, że zupę można jeść tak długo, aż jesteśmy w stanie nabrać ją na łyżkę bez konieczności przechylania talerza. Z kolei zgodnie z drugą szkołą, możemy przechylić talerz głęboki z zupą, jeśli chcemy ją zjeść do końca z tym, że zawsze odchylamy naczynie od siebie. Łyżkę z zupą wkładamy do ust czubkiem, natomiast do talerza lub miski do zupy – nie głębiej niż do dwóch trzecich wysokości naczynia. Jeżeli w zupie znajduje się większy kawałek, np. mięsa, w pierwszej kolejności zjadamy zupę, a na końcu przy pomocy noża i widelca wkładkę mięsną. W trakcie jedzenia zupy możemy wspomóc się widelcem, jeśli z łyżki zwisa nam makaron lub wystają jarzyny uniemożliwiające włożenie łyżki do ust. Wówczas widelcem nakładamy na łyżkę makaron czy warzywa. Zupę podaną w filiżance można wypić podnosząc naczynie za uszko do góry. Nie wolno tego robić, jeśli zupa została podana w bulionówce, czyli naczyniu z dwoma uszkami.

2. Mięso

Dania mięsne spożywamy przy pomocy łyżki, widelca i noża bądź samego widelca. Wybór konkretnego rodzaju sztućca uzależniony jest od rodzaju zaserwowanej potrawy. Wszelkiego rodzaju gulasze, które serwuje się w kokilkach lub miseczkach do zupy należy jeść łyżką. Potrawy mięsne z mięsa mielonego, siekanego czy bardzo drobno krojonego zajadamy przy pomocy samego widelca. Smażone lub pieczone kawałki mięsa drobiowego, wieprzowego, wołowego lub innego zaserwowane na talerzu płaskim spożywamy przy użyciu noża i widelca. Mięsa w trakcie krojenia nie należy przytrzymywać widelcem w jego środkowej części po to, by odkroić odpowiedni kawałek. Widelec należy od razu wbić w ten kawałek potrawy, który zamierzamy za chwilę zjeść.

Dla wielu osób dość problematyczne jest spożywanie mięsa z kością, np. kurczaka, żeberek czy kotletów jagnięcych z kością. Jak jeść tego typu dania? Lewą dłonią trzeba podtrzymywać mięso widelcem, a prawą odkrawać niewielkie kawałki. Następnie kawałek mięsa nabijamy na widelec i zajadamy. Jeśli na kościach pozostanie mięso, możemy je obgryźć, trzymając palcami za kość, ale tylko pod warunkiem, że gospodarz przygotował specjalną serwetkę i miseczkę z wodą, w której po skończonym posiłku będziemy mogli umyć ręce. Jeżeli nie dostaniemy takiego zestawu, jedzenie mięsa z kością należy zakończyć w momencie, w którym nie damy rady odkroić więcej mięsa przy pomocy noża i widelca.

3. Ryby

Sposób jedzenia ryb uzależniony jest od rodzaju serwowanej potrawy. Ryby w formie filetu możemy zjeść przy pomocy klasycznego noża i widelca. Natomiast ryby zaserwowane w całości, tj. ze skórą i ośćmi zajadamy przy pomocy specjalnych sztućców do ryb, składających się z szerokiego widelca z trzema ząbkami i szerokiego, nieostrego i skośnie zakończonego noża, który nie służy do krojenia, tylko do oddzielania mięsa i skóry od ości. Natomiast ryby podane w formie przekąski, np. marynowane śledzie, wędzonego łososia czy węgorza możemy zjeść przy pomocy widelca stołowego lub widelca obiadowo-zakąskowego. Jeżeli w czasie jedzenia wyczujemy ość, trzeba językiem położyć ją na widelec, a następnie odłożyć na brzeg talerza. W sytuacji, w której ość utknie nam między zębami, należy odejść od stołu i usunąć ją w ustronnym miejscu. 

4. Pieczywo

Choć spożywanie pieczywa nie wydaje się być skomplikowane, istnieje kilka zasad savoir-vivre, których trzeba przestrzegać. Przede wszystkim bułek, chleba czy innych rodzajów pieczywa nie wolno kroić nożem. Pieczywo zaserwowane na małym talerzyku odrywamy lub łamiemy, rozdzielając je w ten sposób na mniejsze kawałki, które kolejno wkładamy do ust. Oderwane kawałki pieczywa możemy posmarować masłem. Specjalnym nożem do masła nakładamy na swój talerz kawałek masła i dopiero smarujemy pieczywo.

5. Przyprawianie potraw

Jedną z najczęściej popełnianych gaf przy stole jest przyprawianie potrawy jeszcze przed jej spróbowaniem. To wyraz braku zaufania co do umiejętności osoby przygotowującej posiłek. Po spróbowaniu potrawy możemy ją lekko doprawić solą lub pieprzem, jednak proszenie o dodatkowe przyprawy, które nie znajdują się na stole uznawane jest za niezgodne z zasadami savoir-vivre.

Jesteśmy przekonani, że dzięki zaprezentowanym przez nas praktycznym poradom dotyczącym zasad savoir-vivre przy stole dowiedziałeś się, jak w estetyczny i elegancki sposób spożywać posiłki.